ใช้ 作 (zuò) หรือใช้ 做(zuò)
สองคำนี้ออกเสียงเหมือนกันในภาษาจีนกลางว่า zuò จั้ว และความหมายก็ใกล้คียงกันมาก บางครั้งใช้แทนกันได้ จึงมีคนจำนวนไม่น้อยรู้สึกสับสน แม้กระทั่งคนจีนเจ้าของภาษาเอง
ตัวหนังสือ 作 เก่าแก่มากๆ มีประวัติยาวนานไม่ต่ำกว่า 2,500 ปี ส่วนตัวหนังสือ 做 ถูกประดิษฐ์ขึ้นมาใช้ทีหลัง (ไม่เกิน 1,000 ปี
เพื่อช่วยให้ผู้อ่านรู้จักกับคำศัพท์ตายตัว รวมทั้งความนิยมในการใช้ 作 กับ做 ต่อไป
อาจารย์เหยินจิ่งเหวิน ได้อธิบายความหมายทั้งหมด ไว้ในหนังสือจุ๊กจิ๊กจอจีนอย่างละเอียด ขอยกตัวอย่างมาเพียงบางส่วนดังนี้
ความหมายของ 作 และ做
作:
1. ลุกขึ้น, เริ่ม, ก่อให้เกิด เช่น
振作(zhènzuò เจิ้นจั้ว = ปลุกเร้าให้ใจฮึกเหิม)
发作 (fāzuò ฟาจั้ว = กำเริบ, ออกฤทธิ์, เกิดโทสะ)
作战 (zuòzhàn จั้วจั้น = รบ, สู้รบ)
作乱 (zuòluàn จั้วล่วน = ก่อกบฏ, ก่อการจลาจล)
作祟 (zuòsuì จั้วซุ่ย = ก่อกวน, ทำร้าย, เล่นตุกติก)
作恶 (zuò ’ è จั้วเอ้อ = ทำชั่ว)
2. กำหนด
3. ประพันธ์
4. ทำเป็น, แกล้ง
5. ทำหน้าที่เป็น, ถือเป็น
6. เกิด, เกิดขึ้น
做:
1. ผลิต
2. ประพันธ์, สร้างสรรค์งาน
3. ทำ, ดำเนินการ
4. จัดทำ, จัดงาน
5. ทำหน้าที่เป็น, ดำรงตำแหน่งเป็น
6. ใช้เป็น
7. คบกันเป็น
8. แกล้งทำเป็น
วิธีการใช้ 作 และ 做 มีบางส่วนทับซ้อนกันได้ ซึ่งเป็นสิ่งที่เราต้องยอมรับ เพราะภาษาเป็นสิ่งที่สังคมร่วมกำหนด เช่น
作诗 = 做诗 (zuòshī จั้วซือ = แต่งกลอน)
作保 = 做保 (zuòbăo จั้วเป่า = เป็นผู้คำประกัน)
作主 = 做主 (zuòzhŭ จั้วจู่ = ตัดสินใจด้วยตนเอง)
作戏 = 做戏 (zuòxì จั้วซี่ = แสดง, เล่นละคร, ทำที)
เราพอจะสรุปวิธีการใช้ 作และ 做 ดังนี้
1. คำศัพท์ที่มีความหมายเกี่ยวข้องกับการลุกขึ้น เริ่ม ก่อให้เกิด เกิดขึ้น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นคำศัพท์เก่าแก่นั้น ต้องใช้ 作 ใช้ 做 แทนไม่ได้ เช่น
振作(zhènzuò เจิ้นจั้ว = ปลุกเร้าให้ใจฮึกเหิม)
发作 (fāzuò ฟาจั้ว = กำเริบ, ออกฤทธิ์, เกิดโทสะ)
作战 (zuòzhàn จั้วจั้น = รบ, สู้รบ)
作乱 (zuòluàn จั้วล่วน = ก่อกบฏ, ก่อการจลาจล)
作祟 (zuòsuì จั้วซุ่ย = ก่อกวน, ทำร้าย, เล่นตุกติก)
作恶 (zuò ’ è จั้วเอ้อ = ทำชั่ว)
作壁上观 (zuòbìshàngguān จั้วปี้ซ่างกวน = นิ่งดูดาย)
日出而作 (rìchū ‘ érzuò ยื่อชูเอ๋อร์จั้ว = ตื่นนอนทำงานแต่เช้า
เครดิต หนังสือ จุ๊กจิ๊กจอจีน
ของอาจารย์เหยินจิ่งเหวิน
